Spectaculaire moorden, zoals die op journalist en ex-crimineel Martin Kok, doen al snel denken dat het best gevaarlijk is in Nederland. Maar dat beeld strookt niet met de onderliggende trend in Nederland.
Het aantal moorden en gevallen van doodslag in Nederland is opnieuw gedaald, tot een laagterecord van 109 vorig jaar. Dat zijn er zes minder dan in 2015, volgens de woensdag verschenen ‘moordlijst’ die het weekblad Elsevier sinds 1992 jaarlijks bijhoudt.
De maker van de moordlijst, misdaadverslaggever Gerlof Leistra, schrijft de verdere daling toe aan de minder grote gewelddadigheid van het drugsmilieu, de afname van het aantal heroïneverslaafden en de opkomst van internet.
Minder moorden in Nederland
Hij wijst erop dat het aantal heroïnejunks van 29.000 in de jaren negentig is afgenomen tot circa 3500 nu. De harde drugscriminaliteit bij Perron Nul in Rotterdam en op de Zeedijk in Amsterdam is vrijwel verdwenen, met gevolgen voor het aantal levensdelicten.
Ook wijst Leistra erop dat mensen door de opkomst van internet vaker binnenblijven en daardoor minder risico lopen slachtoffer te worden van een levensdelict. Als derde verklaring noemt hij de vergrijzing: bejaarden plegen minder geweldsdelicten dan jongeren.
Veel aandacht voor liquidaties
Het laagterecord sinds 1992 past niet in het beeld dat het publiek heeft van moorden en doodslag in Nederland. ,,Liquidaties krijgen buitensporig veel aandacht in de media en de publieke opinie heeft daardoor de indruk dat er van alles aan de hand is'', zegt Leistra.
Opvallend is wel dat in Amsterdam het aantal geweldsdoden steeg van vijftien in 2015 naar 22 vorig jaar. In Rotterdam daalde dat aantal juist, van twaalf naar acht. Dat is volgens Leistra gedeeltelijk toeval en een kwestie van stuivertje wisselen, maar hij prijst tevens de Rotterdamse korpschef Frank Paauw ,,die erbovenop zit''.
Vooral de laatste jaren nam het aantal dodelijke geweldsdelicten verder af, van 137 in 2014 via 115 (2015) naar 109 vorig jaar. De laagterecords maken het volgens Leistra lastig een voorspelling te doen over een mogelijke verdere daling. Toen hij zijn moordlijst in de jaren negentig begon, waren er jaren met meer dan 250 geweldsdoden met een uitschieter tot 281 in 1995.
Leistra: ,,Toen we vijf jaar geleden op een aantal van 150 levensdelicten zaten, dacht ik eerlijk gezegd ook al dat de bodem langzamerhand in zicht was. Maar nu zitten we op 109 en ik heb geen idee welke kant het op gaat.''